Isıtma ve soğutma sistemleri, ev ve iş yerlerinde konforlu bir ortam sağlamak için kullanılan sistemlerdir. Isıtma sistemleri, kış aylarında iç mekanların ısısını arttırmak için kullanılırken, soğutma sistemleri ise yaz aylarında iç mekanların serinliğini sağlamak için kullanılır.
Isıtma ve Soğutma Sistemleri
Isıtma Sistemleri
Isıtma işlemini yapan tesislere ısıtma sistemleri denir. Isı konforunun sağlanması ihtiyacından doğmuştur. Kapalı yaşam alanlarında ısı konforu; verimlilik, sağlık, performans ve kaliteli yaşam için
önemlidir. Günümüzde sadece insanlar için değil belli sıcaklıkta çalışması gereken hassas makineler için de önemlidir.Tarihte ısıtma yöntemi olarak ilk ateş karşımıza çıkıyor. Sonrasında ocak,
soba, şömine, gaz veya elektrikle çalışan ısıtıcıları ve klima gibi dört mevsim kullanılan cihazları görüyoruz. Teknoloji geliştikçe ısıtma sistemleri de çeşitlendi ve daha modern ve kullanışlı bir hale
geldi. Isıtma sistemlerini şu şekilde gruplandırabiliriz; Elektrikli merkezi ısıtıcılar ve ısı pompaları, doğalgazlı merkezi ısıtma sistemleri, sıvı yakıtlı merkezi ısıtma sistemleri, LPG'li merkezi ısıtıcılar,
odun ve kömürlü ısıtma sistemleri, güneş enerjili su depoları, termosifon ile su ısıtma.
Isı Pompaları
Özellikle konut ısıtmasında tercih edilen bir ısıtma yöntemidir. Bir iklimlendirmetemi olup günümüzde buzdolabı ve klimalar çalışma sitemi olarak ısı pompalarına örnek verilebilir. Düşük
sıcaklıktaki dış havadan alınan ısı, ısıtılması hedeflenen ortama transfer edilir. Sistemde; kompresör, kondenser ve evaparatör gibi temel elemanlar kullanılmaktadır. Mekanik, elektrik ya da
termal olarak düşük sıcaklık seviyesindeki hava ısısı yüksek sıcaklık seviyesine çıkarılır. Genelde ev, otel, işyeri ve villalarda kullanılır.
Doğalgazlı Merkezi Isıtma Sistemi
Yüksek kalorili bir gaz yakıt olan doğalgaz renksiz ve kokusuzdur. Yandığında herhangi bir atık oluşturmaz veya asit yağmuruna neden olmaz. Karbondioksit, su buharı ve azot oksit emisyonu
ortaya çıkar. Doğalgaz, günümüzde konutlarda ısınma, sıcak su ihtiyacını karşılama ve yemek pişirmede kullanılmaktadır. He an kullanıma hazır olması en büyük avantajıdır. Sipariş vermek ya da
stok yapmak gerekmez. Uzun süreli bir enerji kaynağı olup doğalgaz boru hatları ile yere ulaşır.
Sıvı Yakıt Kullanılan Merkezi Isıtma Sistemleri
Kaynağı ham petrol olan, ısıl değeri yüksek ve akıcı yakıtlardır. Motorin, fuel-oil ve marin dizel oil en çok bilinen çeşitleridir. Yakıt maliyeti düşük fakat sistem maliyeti diğerlerine göre yüksektir.
Yakıt tankı balkon veya teras gibi açık hava bir alana konumlandırılır. Tanktaki yakıt bittikçe tank doldurtulmaktadır. Son günlerde çıkan yeni sistemlere nazaran maliyetli oluşu nedeni ile fazla
tercih edilmez.
LPG’li Merkezi Isıtma Sistemleri
Sıvı yakıtlı merkezi ısıtma sistemi gibi maliyetli bir sistemdir. Apartman tarzı konutlar için değil daha ziyade müstakil ev tipleri için uygundur. Yakıt tankı bahçeye toprak altına gömülür.
Apartmanlarda tüp şeklinde kullanılır. Maliyeti yüksek ve verimlilik olarak diğer ısıtma sistemlerine göre düşüktür.Odun ve Kömürlü Isıtma SistemleriDemirdöküm sobalar ve şöminelerde
kullanılan odun ve kömür, özellikle son yıllarda tekrar popülerlik kazanmaya başladı. Son derece iyi bir ısınma sağlarken görsel olarak ta kullanıcıların beğenisini kazandı. Odun kaynaklı ısıtma
sistemlerini kaloriferlere bağlamak ta mümkündür. Böylece tüm ev ısıtılabiliyor. Tek dezavantajı odun ve kömür depolamak ve bunun için bir depo alanı belirlemektir.
Güneş Enerjili Isıtma Sistemleri
Sınırsız bir enerji kaynağı olan güneş, ısı ve elektrik enerjisi üretmek için eşsiz bir kaynaktır. Basit güneş enerji panelleri ile elde edilen ısı sıcak su elde etmede kullanılıyor. Aynı zamanda bir akü
yardımı ile elektrik enerjisi depolamak için de kullanılıyor. İlk aşamada maliyeti yüksek olsa da, kısa sürede kendini amorti ediyor.
Termosifonlu Su Isıtma Sistemleri
Kazan ve borulardan oluşan bir sistem olup enerji kaynağı elektrik veya doğalgazdır. Farklı sıcak su kapasitelerine sahiptir. Elektrikle çalışan termosifonlar doğalgaza göre biraz da maliyetlidir.
Soğutma Sistemleri
Soğutma sistemleri belirli bir alanın istenen soğuklukta tutulabilmesi adına iç ortamdan dış ortama enerji transferi yaparak ısı kaybının karşılanması ile beraber çalışan sistemlerdir.,
Soğutma sistemleri genel olarak ofis, AVM ve evlerin uygun ortam koşullarında tutulması amacıyla kullanılmaktadır. Bundan dolayı hemen hemen herkes tarafından oldukça rağbet
görmektedir.
Soğutma sistemlerinin en temel amacı ortamı soğuk ve serin olarak muhafaza etmektir. Soğutma sistemleri, nükleer reaktörler, endüstriyel tesis makinelerinde ve diğer pek çok makine
üzerinde kullanılmaktadır. Endüstriyel soğutma sistemlerinde ürün ya da ekipmanların aşırı ısınmasına sebep olmamasını sağlamak adına oldukça önemli olabilir.
Endüstriyel bir soğutma sisteminin pek çok farklı yolu vardır. Soğutma sistem çeşitleri içerisinde en yaygın ve en verimli olanlar multi sistemler ile VRF sistemli klimalardır. Her ikisi farklı
soğutma sisteminin elemanları iç ünite ile buna bağlı dış ünite ve bazı iç bağlantı parçalarından oluşur. Bu endüstriyel soğutma sistemleri aracılığıyla bireysel kullanımdan farklı olarak büyük
ofisler, alışveriş merkezler, marketler, hastaneler ve restoranlarda tercih edilir.
VRF sistemler, birden fazla iç ünite ile bir dış ünitenin kontrolünün sağlandığı klima sistemidir. VRF sistemi çevre dostluğu ve enerji tasarrufu yaparak görevini devam ettirir. Hava ve su
soğutmalı olarak kendi içerisinde ikiye ayrılır. En yaygın kullanılmakta olan VRF sistemi genellikle hava kaynaklı sistemlerdir. Dış ünite kondenserinde fanlar yardımı ile ısı transferi havaya
yapılmaktadır. Su kaynaklı VRF’de ise dış ünite boyutları küçüktür. Fana ihtiyaç duyulmadan bu klima sistemleri su soğutmalı modeller içerisinde dış ünitelerinin atmosfere temasta bulunma
tarzında zorunluluğu yoktur. Multi sistemler ise ofis, ev tarzındaki alanlarda sıklıkla kullanılır.
Soğutma sistemlerinde en temel amaç kapalı mekanlar içerisinde bulunan insanlara uygun bir hava konfor koşullarının sağlanabilmesi olarak bilinir. Ayrıca soğutma sistemler endüstriyel
sektörler içerisinde herhangi bir ürünün üretilebilmesi adına kullanılabilmektedir. O ürünün istenilen hava koşullarında sağlıklı olarak havalandırılması ve ısı seviyesindeki ayarlamalarla gerekli
ortamı yaratmak için kullanılır.
Soğutma ve iklimlendirme teknolojilerinden, uçaklar, trenler, gemiler ve bunlarla beraber uzay araçlarında da yararlanılır. Ameliyat odası, hastane gibi enfeksiyon riski bulunan alanlarda,
enfeksiyon riskleri azaltılarak hastanın su kaybında azaltma sağlanması için nem ayarlanır. Ameliyathanelerin ne kadar soğuk olması lazımsa, bir yeni doğan servisinin de o kadar sıcak olması
gerekir.
Multi sistem soğutmalı klimaların çalışma tekniklerine göre bir dış ünite birtakım farklı iç üniteden oluşur. Birbirinden bağımsız olan performanslarda kullanılsa da bu sistem aynı zamanda farklı
alanlarda hem soğutma hem de ısıtma özelliğine sahip değildir. Gürültüsüz bir rahatlık sağlamakta olan multi soğutmalı sistemlerle birlikte yüksek enerji tasarrufu sağlanan bir sistem
oluşturulabilir.
VRF sistemler ise bu sistemlere kıyasla daha çok gelişmiş olan iç elemanları bünyesinde barındıran bir soğutma sistemi türüdür. Bina dışarısına yerleştirilen yüksek kapasiteli iç üniteler ve
bunlara bağlı dış üniteler istenilen yerde bağımsız bir sıcaklık konforu sağlar. VRF klimalar bina içerisinde istenildiği alanda kullanılarak tasarruflu kullanım sağlar. Herhangi bir teknik
müdahalenin yapılması halinde yalnızca ilgili bölüm üzerinde çalışabilir. Böylece diğer bölümlerin herhangi birinde aksiklik yaşanmaz. Üstelik aynı anda soğutma ve ısıtma gibi farklı modlar
içerisinde çalıştırılabilir.
Her iki soğutma sistemi uzun ömürlü birer yatırımlardır. Enerji tüketim maliyetleri düşüktür ve gerçek birer konfor sağlarlar.
Onarımı ve bakımı cihazı devreye sokan, arızanın tespitini, sistemin vakumlanmasını yapabilen ve sistemin performans durumu tespit eden kişiler tercih edilmelidir. Teknikerleri sistemleri
tasarlar ve uygun ürünleri seçerler. Ayrıca müşteri adına gerekli maliyeti belirlerler. Bunlar onaylandığında sistemi kurarak, sistemi devreye sokar. Kurduğu soğutma ve iklimlendirme
sistemlerinde belirli aralıklar içerisinde periyodik bir bakım işlemlerini yapar. Bununla beraber iklimlendirici ve soğutucu tesisatın onarım ve bakımını yaparak işlerinin aksamamasını sağlar.
Ürünlerde herhangi bir arıza ya da başka bir şey bulunduğu zaman gerekli bütün destek sağlanmaktadır. Ürünlere gerekli onarım ve bakım hizmeti sunulmaktadır.
Soğutma ve iklimlendirme sistemleri, günümüz çağının vazgeçilmez bir ihtiyacı haline gelmiştir. Son zamanlarda da bu ihtiyacın önemi gün geçtikçe daha belirgin bir hale gelmiştir. Kamu
kuruluş ve kurumların, hastaneleri ve yaşam yerlerinin iklimlendirme faaliyetlerinin dışında veri merkezlerine yapılan iklimlendirme işlemlerinin de ilgisi oldukça artmıştır.