Gazlı Söndürme Sistemleri
Gazlı yangın söndürme sistemleri, yanıcı madde ile oksijen arasındaki bağı yanmayan gazlar ile kesme mantığı ile üretilen sistemlerdir. Gazlı yangın söndürme sistemlerinin yangını söndürürken aynı zamanda insan için de boğucu veya
yakıcı etki göstermemesi gerekir
Fm 200 Gazlı Söndürme Sistemleri
FM 200 gazı elektriksel iletkenliği olmayan, temiz, renksiz, çevre dostu ve insanlar için zararsız bir yangın söndürme maddesidir. Karbon, flor ve hidrojenden oluşan FM 200, geride herhangi bir kalıntı bırakmadan, öncelikle ısıyı emerek,
alevin sönmesini sağlayan bir yangın söndürücüdür. Bu sayede yangından sonra oluşacak iş, zaman ve ekipman kayıplarını en az seviyeye indirir. FM 200 gazı, 700 Cº’den yüksek sıcaklıkta kullanıldığında gazı bileşiğini oluşturan
maddelerin (hidrojen ve flor) ayrışması sonucunda tehlikeli bir hal alır. Bu özelliğinden dolayı yandığında 700 C°’den yüksek sıcaklık ortaya çıkarmayan maddeleri söndürmek için kullanılır. FM 200 söndürme sistemi, kullanım sonrası
temiz bir ortam bırakması nedeniyle elektrik ve elektronik sistemler için kullanılır.
Novec 1230 Gazlı Söndürme Sistemleri
Novec 1230 gazı, Halon gazı yerine geliştirilen bir yangın söndürme maddesidir. Çok kısa bir süre içerisinde oksijen konsantrasyonunu azaltarak yangınların söndürülmesini sağlar. Novec 1230, 3M firması tarafından icat edilmiş olup
Karbon, Flor ve Oksijen içermektedir. Genellikle yangın sprinklerinden gelen suyun pahalı ekipmanlara zarar vereceği veya su bazlı yangından korunmanın pratik olmadığı yerlerde (örneğin; müzeler, sunucu odaları, bankalar, temiz
odalar ve hastaneler) kullanılır. Kullanım alanı ve özellikler FM 200 ile çok benzerdir. Sıvı halde bidonlar ile taşınabilmesi sayesinde uluslararası nakliye için çok elverişlidir. Bu özelliğinden dolayı yangın söndürme sistemlerinin dolum
işlemleri de daha düşük maliyetli ve hızlı şekilde yapılabilmektedir.
Karbondioksit Gazlı Yangın Söndürme Sistemleri
Karbondioksit gazlı (CO2) yangın söndürme sistemleri, karbondioksit gazının ortamdaki oksijen miktarını çok hızlı bir şekilde düşürmesi ve karbondioksit gazının yarattığı şok etkisiyle ortam sıcaklığını düşürmesi prensibine dayanır.
Karbondioksit gazlı yangın söndürme sistemleri kesinlikle insan bulunan alanlarda kullanılmamalıdır. Bunun nedeni çok hızlı azalan oksijen miktarı nedeniyle ani bayılma ve ölüme neden olabilme ihtimalidir. Metal yangınları haricinde
her türlü yangında CO2 gazlı yangın söndürme sistemleri kullanılabilir
Inert Gazlı Söndürme Sistemleri
İnert gazlar, doğadan bulunan ve diğer elementlerle -normal şartlarda- reaksiyona girmeyen gazlardır. İnert gazlı söndürme sistemleri, Argon ve Azot gazlarını karışımından oluşan yangın söndürme sistemleridir. İnert gazlı sistemler, gaz
boşaldıktan sonra ortamdaki oksijen oranını %12.5 seviyelerine düşürerek fiziksel söndürme sağlanmaktadır. FM 200, Novec 1230 ve CO2 gazlarına göre avantajı, büyük hacimli söndürme sistemlerinde kullanımının daha kolay olması
ve yönlendirme yapılarak tek merkezden daha az gaz ihtiyacı ile söndürme yapılabilmesidir.
FE25 Gazlı Söndürme Sistemi
FE25 gazlı yangın söndürme sistemleri, Dupont firması tarafından üretilen HFC 125 gazını kullanan sistemlerdir. FE25 adı, sistemin ticari olarak bilinen adıdır. HFC 125 gazı, Karbon, hidrojen ve Flor içeren bir kimyasal bileşik olup ozon
tabakasına zarar vermemesi nedeniyle halon gazları yerine yangın söndürücü olarak kullanılmaktadır. Ancak ozon tabakasına zararlı olmamasına rağmen küresel ısınma konusunda karbondioksit gazına göre yaklaşık 3500 kat daha
olumsuz etkilidir. FE 25 gazlı söndürme sistemi de FM 200 ve Novec 1230 gibi halon gazı alternatifi olarak üretilmiştir. Aralarında belirgin büyük farklar bulunmamaktadır. FE 25 yangın söndürme sistemi, katı, sıvı ve gaz yangınlarında
çok etkili olarak kullanılabilir. Yangın söndürme işlemi bittikten sonra geride kalıntı bırakmaz. FE-25 gazı, söndürme işlemi sırasında oksijenin yerini almaz yani ortamdaki oksijen miktarını azaltmaz.
Sulu Söndürme Sistemleri
Sulu yangın söndürme sistemleri, yanıcı maddeyi soğutarak yangın söndürme prensibine göre çalışırlar. Bu nedenle kullanım alanları sınırlıdır. Sulu söndürme sistemleri, kullanıldıkları alandaki ekipmanı büyük oranda kullanım dışı
bırakacağından yapısal yangınları söndürmede veya yangın boyutu ekipman kurtaracak seviyeyi aştığında kullanılırlar. Ayrıca yangın sonrası soğutma işlemi için de sulu söndürme sistemleri kullanılır
Sprinkler Söndürme Sistemleri
Sprinkler sulu söndürme sistemi, yağmurlama yöntemiyle su kullanarak otomatik olarak yangın söndürme prensibiyle çalışan bir sistemdir. Sprinkler söndürme sistemleri su tankı, tesisat boruları, basınç pompası ve sıcaklık ayarlı
nozullar gibi ana bileşenlerden oluşur. Sprinkler yani yağmurlama sisteminde nozul veya sprinkler adı verilen su boşaltım ekipmanlarında sıcaklığa duyarlı olarak patlayan cam tüp sayesinde mekanik olarak otomatik söndürme işlemi
başlar. Cam tüplerin içerisinde farklı sıcaklıklarda genleşerek camı patlatan sıvılar bulunur. Nozul veya sprinkler ekipmanlar, kullanım alanlarına göre tavana doğru, sarkık, gizli veya duvar tipi olarak yerleştirilebilir. Sprinkler yangın
söndürme sistemi, suyla reaksiyona giren ve yayılan maddelerin yangınlarında ve suyun zarar verebileceği ekipmanların söndürülmesi gereken durumlarda kullanılamazlar.
Yangın söndürme sistemleri, yangın oluştuğunda yangının büyümesini yayılmasını önlemek ve yangını söndürmek için
tasarlanmış sistemlerdir. Yangın söndürme sistemleri, yangının oluştuğu alana güvenli bir şekilde müdahale etmek için
tasarlanmıştır.
Yangın söndürme sistemleri genel olarak iki temel kategoriye ayrılır: mekanik yangın söndürme sistemleri ve aktif yangın
söndürme sistemleri. Mekanik yangın söndürme sistemleri, yangının oluştuğu alana doğrudan müdahale etmeyen sistemlerdir.
Örneğin, yangın kapıları ve yangın merdivenleri gibi sistemler mekanik yangın söndürme sistemleridir. Aktif yangın söndürme
sistemleri ise yangının oluştuğu alana doğrudan müdahale eden sistemlerdir. Örneğin, sprinkler sistemleri, gazlı söndürme
sistemleri ve söndürme spreyleri gibi sistemler aktif yangın söndürme sistemleridir.
Ayrıca yangın söndürme sistemleri için yangın alarm sistemleri, yangın söndürme merkezleri vb. önemli bir destek sistemi olarak
kullanılır.
Yangın otomasyon sistemleri, yangın söndürme sistemlerinin otomatik olarak çalışmasını sağlamak için tasarlanmış sistemlerdir. Bu
sistemler, yangının oluştuğunu algıladıklarında yangın söndürme sistemlerini otomatik olarak aktive ederler.
Yangın otomasyon sistemleri genellikle yangın alarm sistemi, yangın söndürme sistemi ve yangın merkezi gibi birçok farklı sistemi
içerir. Yangın alarm sistemi, yangının oluştuğunu algıladığında alarm sesini çalar ve yangın merkezine bildirir Yangın söndürme sistemi
ise yangının oluştuğunu algıladığında otomatik olarak aktive edilir. Yangın merkezi ise tüm sistemleri yönetir ve yangının kontrol altına
alınmasını sağlar.
Yangın otomasyon sistemleri, yangının oluştuğu alanın büyüklüğüne ve yangının oluşma olasılığına göre farklı seviyelerde olabilir.
Örneğin, büyük sanayi tesislerinde veya yüksek riskli alanlarda daha kapsamlı ve gelişmiş sistemler kullanılabilir.